Tomasz Nowakowski- Uluslararası bir gökbilimciler ekibi, NASA’nın ‘Transiting Exoplanet Tracking Satellite’ (TESS) aracılığıyla yeni bir ‘süper Dünya’ dış gezegeni keşfettiğini duyurdu. ‘TOI-1680 b’ adlı yeni ötegezegen, Dünya’dan yaklaşık yüzde 50 daha büyük ve bizden 120 ışıkyılı uzaklıkta M tipi bir cüce yıldızın yörüngesinde dönüyor. Yeni bulgu, makalelerin ön baskılarının 11 Temmuz’da yayınlandığı arXiv’de paylaşılan bir makalede ayrıntılı olarak açıklanıyor.
‘FARKLI BİR ORTA UZUNLUK M-TİPİ CÜCE DÖNÜN’
Geçiş yapan ötegezegenleri aramak amacıyla TESS, Güneş’e yakın aralıktaki en parlak yıldızların yaklaşık 200.000’ini gözlemliyor. Bugüne kadar, 363’ü doğrulanmış yaklaşık 6.700 ötegezegen adayı, yani ‘TESS Temas Nesnesi’ (TOI) tanımlanmıştır.
Yakın zamanda yayınlanan bir araştırma makalesinde, Belçika’daki Liège Üniversitesi’nden Mourad Ghachoui liderliğindeki bir astronomi grubu, TESS’in takip ettiği başka bir TOI’yi doğruladı. Ghachoui ve meslektaşları, ‘TOI-1680’ olarak bilinen aktif olmayan bir M-tipi cüce yıldızın ışık eğrisinde bir geçiş sinyali tespit ettiğini duyurdu. Bu sinyalin gezegensel kökeni, yer tabanlı fotometri ölçümleri, yüksek çözünürlüklü görüntüleme ve keşfin ardından gerçekleştirilen spektroskopik gözlemlerle doğrulandı.
Araştırmacılar makalelerinde, “Sönük, orta büyüklükte bir M tipi cücenin (V=15.87) yörüngesinde dönen bir süper Dünya olan TOI-1680 b’nin keşfini ve ilk kimliğini bildiriyoruz” diye yazdılar.
DÜNYANIN BÜYÜKLÜĞÜ
‘TOI-1680 b’ olarak adlandırılan ‘süper Dünya’nın Dünya’nın yarıçapından 1,46 kat daha büyük olduğu tahmin ediliyor ve Dünya’nın kütlesinin yaklaşık 3,18 katına eşdeğer. Bu boyutlar ortalama 5,5 g/cm3 yoğunluğa karşılık gelir. Ev sahibi yıldızından yaklaşık 0,03 AU uzakta olan gezegen, yörüngesini her 4,8 günde bir tamamlar. ‘TOI-1680 b’nin kararlılık sıcaklığının 130.85 santigrat derece olduğu iddia ediliyor.
Ana yıldız ‘TOI-1680’ (‘TIC 259168516’ olarak da bilinir), ‘M4.5’ spektral tipinde soluk, hareketsiz bir yıldızdır. Bu yıldız, Güneş’ten yaklaşık beş kat daha küçük ve daha az kütlelidir. ‘TOI-1680’ ile aramızdaki mesafe 121 ışık yılı olarak hesaplandı ve yıldızın aktif sıcaklığının yaklaşık 2.938 santigrat derece olduğu belirlendi.
Araştırma, ‘TOI-1680 b’nin 7,82’lik bir iletim spektroskopik ölçüsüne (TSM) sahip olduğunu ortaya çıkardı. Bu sonuç, James Webb Uzay Teleskobu’nun (JWST) bünyesinde yer alan ‘NIRSpec/PRISM’ adlı alet tarafından gerçekleştirilecek atmosferik tanımlama faaliyetleri için ‘TOI-1680b’nin uygun bir hedef olabileceğini göstermektedir.
‘KUTSAL BİR ADAY GİBİ GÖRÜNÜYOR’
Makalenin yazarları, “Kempton ve meslektaşlarının transmisyon spektroskopi metriğine (TSM) göre, TOI-1680 b, JWST yoluyla atmosferik tanımlama için umut verici bir aday gibi görünüyor… Çok spesifik olarak, TOI-1680 b, bu araştırmalara en uygun görünen on üçüncü hedef olarak yer alıyor” dedi.
Ghachoui liderliğindeki ekip, ‘TOI-1680 b’nin radyal hız ölçümlerinin, atmosferik tanımlama çalışmaları ile birlikte, 8,1 m çapındaki Gemini Kuzey Teleskobu üzerinde ‘MAROON-X’ adlı yüksek çözünürlüklü, optik, fiber beslemeli aşamalı spektrograf yardımıyla yapılmasını istiyor. Bu tür bir araştırma, bu gezegenin bileşimini belirlemede büyük önem taşıyan doğrudan bir kütle ölçümüne yol açabilir.
Makalenin orijinali Phys.org’dan alınmıştır. (Çeviri: Tarkan Tufan)
